ਕਾਬਲ, 16 ਅਗਸਤ – ਦੋ ਦਹਾਕੇ ਤੱਕ ਚੱਲੀ ਲੜਾਈ ਦੇ ਬਾਅਦ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਫ਼ੌਜੀਆਂ ਦੀ ਸਾਰੀ ਵਾਪਸੀ ਤੋਂ ਦੋ ਹਫ਼ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਪੂਰੇ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ। ਵਿਦਰੋਹੀਆਂ ਨੇ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕੁਹਰਾਮ ਮਚਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਹੀ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਟਰੇਂਡ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਨੇ ਗੋਡੇ ਟੇਕ ਦਿੱਤੇ। ਹੁਣ ਤਾਲਿਬਾਨੀ ਲੜਾਕਿਆਂ ਨੇ ਕਾਬਲ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਪੈਲੇਸ ਦਾ ਕੰਟਰੋਲ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਲੈਣ ਮਗਰੋਂ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਜੰਗ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਤਾਲਿਬਾਨ ਦਾ 1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਸੀ ਅਤੇ ਹੁਣ ਇੱਕ ਵਾਰ ਮੁੜ 20 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਦਾ ਕਬਜ਼ਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।
ਅਮਰੀਕੀ ਫ਼ੌਜੀਆਂ ਦੀ ਹੁਣ ਵਾਪਸੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਤਾਲਿਬਾਨੀ ਲੜਾਕਿਆਂ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਮੁੜ ਤੋਂ ਆਪਣਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਧਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਹੀ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਪੱਛਮ ਹਮਾਇਤੀ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਗੋਡੇ ਟੇਕਣ ਨੂੰ ਮਜਬੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਬੀਤੇ ਵਿੱਚ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੀ ਅਸਭਿਅਤਾ ਵੇਖ ਚੁੱਕੇ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਕਾਬਲ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਉੱਤੇ ਦੇਸ਼ ਛੱਡਣ ਲਈ ਉੱਭਰ ਰਹੀ ਭਾਰੀ ਭੀੜ ਤੋਂ ਇਹ ਬਿਲਕੁਲ ਸਪਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕ ਕਿਸ ਹੱਦ ਤੱਕ ਤਾਲਿਬਾਨ ਤੋਂ ਡਰੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬੀਤੇ ਵਿੱਚ 1996 ਤੋਂ 2001 ਤੱਕ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਅਸਭਿਅਤਾ ਦੀ ਬੁਰੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਡਰਾ ਰਹੀ ਹਨ। ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਚਿੰਤਤ ਔਰਤਾਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੈਦ ਰਹਿਣ ਨੂੰ ਮਜਬੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।
ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਆਪਣੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਵਿੱਚ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਅਮਰੀਕੀ ਫ਼ੌਜੀਆਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਬੁਲਾਉਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉੱਥੇ ਹੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜੋ ਬਾਇਡਨ ਨੇ ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਵਾਸਤਵ ਵਿੱਚ ਹੀ ਅੰਜਾਮ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ 31 ਅਗਸਤ ਤੱਕ ਅੰਤਿਮ ਫ਼ੌਜ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਦੀ ਸਮੇਂ ਸੀਮਾ ਤੈਅ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਨਾਟੋ ਸਾਥੀਆਂ ਨੇ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ ਨੂੰ ਟਰੇਂਡ ਕਰਨ ਲਈ ਅਰਬਾਂ ਡਾਲਰ ਖ਼ਰਚ ਕਰ ਦਿੱਤੇ।
15 ਅਗਸਤ ਦਿਨ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਤਾਲਿਬਾਨ ਕਾਬਲ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵੜ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਸ਼ਰਫ ਗਨੀ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਭੱਜ ਜਾਣ ਦੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਵੀ ਆਈਆਂ। ਦੇਸ਼ ਦੀ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਨਿਰਾਸ਼ ਅਤੇ ਭੈਭੀਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇਹ ਕਾਫ਼ੀ ਸੀ। ਇਸਤਰੀ-ਪੁਰਸ਼ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਸਾਰੇ ਭੈਭੀਤ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਇਹੀ ਸੋਚ ਰਹੇ ਹੈ ਕਿ ਅੱਗੇ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ। ਰੋਂਦੇ-ਵਿਲਕਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਸਮਝ ਆ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ ਕਿਸ ਹਨੇਰੇ ਦੇ ਵੱਲ ਜਾਂਦਾ ਵਿੱਖ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਅਮਰੀਕੀ ਫ਼ੌਜ ਨੇ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਾਬੂ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਛੇ ਹਜ਼ਾਰ ਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਤੈਨਾਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਆਪਣੇ ਦੂਤਾਵਾਸ ਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੋਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਕੱਢਣ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਾ ਹੈ। ਫ਼ਿਲਹਾਲ ਇੱਥੋਂ ਵਿਵਸਾਇਕ ਉਡਾਣਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤੀ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਤੁਰਕੀ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਕਾਬਲ ਏਅਰਪੋਰਟ ਨੂੰ ਖ਼ਾਲੀ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਤਾਂਕਿ ਨੇਮੀ ਉਡਾਣਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਣ।
ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਉੱਤੇ ਮਚੀ ਹਫ਼ੜਾ ਦਫ਼ੜੀ ਵਿੱਚ ਸੱਤ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਉਹ ਲੋਕ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ ਜੋ ਜਹਾਜ਼ ਤੋਂ ਡਿਗ ਗਏ ਸਨ।
ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਹਵਾਈ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਬਚਣ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ, ਫ਼ਰਾਂਸ, ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨ ਸਮੇਤ 60 ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਸਾਂਝਾ ਬਿਆਨ ਜਾਰੀ ਕਰ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਜੋ ਲੋਕ ਵੀ ਬਾਹਰ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ।
