ਜਕਾਰਤਾ, 24 ਦਸੰਬਰ – ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਦੇ ਸੁੰਦੇ ਸਟ੍ਰੇਟ ਵਿੱਚ 22 ਦਸੰਬਰ ਦਿਨ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਦੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਫਟਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਆਈ ਸੁਨਾਮੀ ਵਿੱਚ ਮਰਨੇ ਵਾਲੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 222 ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ 800 ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲੋਕ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹੋ ਗਏ। ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਆਪਦਾ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਏਜੰਸੀ ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਸੁਤੋਪੋ ਪੂਰਵੋ ਨੁਗਰੋਹੋ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਆਪਦਾ ਵਿੱਚ 222 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, 843 ਲੋਕ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ 28 ਲੋਕ ਲਾਪਤਾ ਹਨ। ਏਜੰਸੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਅਨਾਕ ਕ੍ਰਾਕਾਟੋਆ ਜਾਂ ‘ਕ੍ਰਾਕਾਟੋਆ ਦਾ ਬੱਚਾ’ ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਦੇ ਫਟਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਮੁਕਾਮੀ ਸਮੇਂ ਅਨੁਸਾਰ ਰਾਤ ਸਾਡੇ ਨੌਂ ਵਜੇ ਦੱਖਣੀ ਸੁਮਾਤਰਾ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਜਾਵਾ ਦੇ ਕੋਲ ਸਮੁੰਦਰ ਦੀਆਂ ਉੱਚੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਤਟਾਂ ਨੂੰ ਲੰਘਦੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਅੱਗੇ ਵਧੀਆਂ। ਇਸ ਨਾ ਅਣਗਿਣਤ ਮਕਾਨ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਗਏ। ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਖੋਜ ਅਤੇ ਬਚਾਓ ਅਭਿਆਨ ਤੇਜ਼ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਦੀ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨੀ ਏਜੰਸੀ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਨਾਕ ਕ੍ਰਾਕਾਟੋਆ ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਦੇ ਫਟਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਮਚੀ ਤੇਜ਼ ਹਲਚਲ ਸੁਨਾਮੀ ਦਾ ਕਾਰਣ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲਹਿਰਾਂ ਦੇ ਉੱਠਣ ਦਾ ਕਾਰਣ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਦੇ ਚੰਦਰਮਾ ਨੂੰ ਵੀ ਦੱਸਿਆ। ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਨਾਮੀ ਸੂਚਨਾ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਦੇ ਫਟਣ ਨਾਲ ਸੁਨਾਮੀ ਦੀ ਘਟਨਾ ਅਨੋਖੀ ਹੈ। ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਪਾਣੀ ਦੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਰਾਸ਼ੀ ਦੇ ਅਚਾਨਕ ਵਿਸਥਾਪਨ ਜਾਂ ‘ਸਲੋਪ ਫੇਲਿਅਰ’ ਦੇ ਚਲਦੇ ਹੋਈ ਹੋਵੇਗੀ। ਮੌਕੇ ਦੇ ਗਵਾਹਾਂ ਨੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਉੱਤੇ ਸੁਨਾਮੀ ਦਾ ਨਜ਼ਾਰਾ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਉੱਤੇ ਬਿਆਨ ਕੀਤਾ ਹੈ । ਓਇਸਟੀਨ ਐਂਡਰਸਨ ਨੇ ਫੇਸਬੁਕ ਉੱਤੇ ਲਿਖਿਆ ਕਿ ਤਟ ਤੋਂ ਲੰਘਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿਸ਼ਾਲਕਾਏ ਲਹਿਰਾਂ ਦੀ ਉਚਾਈ 15 ਤੋਂ 20 ਮੀਟਰ ਸੀ, ਜਿਸ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਕਰਕੇ ਸਾਨੂੰ ਤਟ ਤੋਂ ਭੱਜਣਾ ਪਿਆ।
ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਜਕਾਰਤਾ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 200 ਕਿੱਲੋ ਮੀਟਰ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ 305 ਮੀਟਰ ਉੱਚਾ ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਜੂਨ ਤੋਂ ਹੀ ਫਟਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਦੇ ਖੱਡੇ ਤੋਂ ਦੋ ਕਿੱਲੋ ਮੀਟਰ ਤੱਕ ਦੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਤੀਬੰਧਿਤ ਜ਼ੋਨ ਐਲਾਨ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਉੱਥੇ ਨਹੀਂ ਜਾਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, 26 ਦਸੰਬਰ 2004 ਨੂੰ ਪੱਛਮ ਵਾਲੇ ਸੁਮਾਤਰਾ ਤਟ ਦੇ ਕੋਲ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ 9.3 ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਭੁਚਾਲ ਦੇ ਬਾਅਦ ਆਈ ਸੁਨਾਮੀ ਦੇ ਕਾਰਣ ਹਿੰਦ ਮਹਾਸਾਗਰ ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਦੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ 2,20,000 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ 1,68,000 ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਗਈਆਂ ਸੀ।
